رؤیای زندگی‌کردن در بهشت روی زمین | نگاهی به کتاب «راهنمای کمبریج: ادبیات آرمان شهری (اتوپیا)»
به لطف ادبیات و تخیل خلاق نویسندگان بود که خلق جوامعی ممکن شد که شعار‌ها و ایده‌ها و ایدئولوژی‌های برخی حکومت‌ها وعده می‌دادند، و به لطف ادبیات بود که بسیاری از مردم با نتیجه ترسناک محقق شدن رؤیای آرمان شهر آشنا شدند.
خادم | شهرآرانیوز؛ آرمان شهر از موضوع‌هایی است که گرچه ریشه‌های تاریخی کهنی دارد و تا یونان باستان و اندیشه‌های افلاطون هم می‌شود رد آن را پی گرفت، اما فجایع قرن بیستم و برآمدن دیکتاتور‌ها و حکومت‌های توتالیتر که می‌خواستند بهشتی روی زمین بسازند، سبب شد واژه اتوپیا و دیستوپیا احتمالا بیش از هر زمانی مورد توجه اندیشمندان و نویسندگان و حتی مردم قرار بگیرد.
«ما» اثر یوگنی زامیاتین، «دنیای شگفت انگیز نو» اثر آلدوس هاکسلی، «۱۹۸۴» نوشته جورج ارول و «سرگذشت ندیمه» از مارگارت اتوود، برخی از مشهورترین و پرخواننده‌ترین رمان‌های آرمان شهری و ویران شهری هستند که مایه از وضع جهان در آن زمانه گرفتند.
به لطف ادبیات و تخیل خلاق نویسندگان بود که خلق جوامعی ممکن شد که شعار‌ها و ایده‌ها و ایدئولوژی‌های برخی حکومت‌ها وعده می‌دادند، و به لطف ادبیات بود که بسیاری از مردم با نتیجه ترسناک محقق شدن رؤیای آرمان شهر آشنا شدند. چنان زمانه و چنین آثاری بود که سبب شد واژه «آرمان شهر» در دوران معاصر بسامد بالایی پیدا کند و بسیار مورد بحث قرار گیرد.
کتاب «راهنمای کمبریج: ادبیات آرمان شهری (اتوپیا)» که نشر خوب به تازگی آن را منتشر کرده است، به بررسی چگونگی تکامل ایده‌های آرمان شهری در طول زمان و چگونگی انعکاس و شکل دهی آن‌ها به تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می‌پردازد.
این مجموعه مقالاتی از یازده نویسنده است که هریک از منظر حوزه‌ای متفاوت به بررسی ادبیات آرمان شهری نشسته‌اند. این کتاب با معرفی نویسندگان سرشناس ادبیات آرمان شهری و بررسی تاریخچه، مضامین و اهمیت ادبیات اوتوپیایی/ دیستوپیایی، نشان می‌دهد که خاستگاه این ژانر ادبی کجاست و چه تأثیراتی بر ادبیات و تفکر سیاسی و فلسفی گذاشته است.
برشی از کتاب:
مفهوم اتوپیا طی دوران حیاتش براساس یکی از این چهار شاخص تعریف شده است: ۱) محتوای جامعه تخیلی (یعنی هم ذات پنداری آن جامعه با ایده نیکومکان؛ این را باید کنار گذاشت، چون مبتنی بر مفهوم پردازی ذهنی و شخصی از یک چیز مطلوب/نامطلوب است و اتوپیا را طوری در ذهن مجسم می‌کند که گویی به کل در تضاد با ایدئولوژی غالب است)؛ ۲) فرم ادبی خاصی که تخیل اتوپیایی در قالب آن متبلور می‌شود (یک شیوه بسیار محدود برای تعریف اتوپیا که شمار قابل توجهی از متن‌ها را که اتفاقا چشم اندازی بسیار اتوپیایی هم دارند، اما آن چنان که باید با مدل روایی مور تطبیق ندارند، کنار می‌گذارد)؛ ۳) کارکرد (اثری که مفهوم اتوپیا بر خواننده می‌گذارد و وی را به اقدام عملی تحریک می‌کند؛ این تعریف نیز باید کنار گذاشته شود، چون صرفا اتوپیای سیاسی را به حساب می‌آورد)؛ ۴) میل به زندگی بهتر که معلول احساس نارضایتی از زندگی اجتماعی است (اینجا اتوپیا به طرز فکر و بینش [افراد]مربوط است). این آخری بی تردید مهم‌ترین مشخصه است، زیرا چهارچوب اتوپیا را برای طیف گسترده‌ای از متون بازنگه می‌دارد. این‌ها همان متونی‌اند که از به تعبیر ارنست بلوخ انرژی بنیادین اتوپیا، یعنی «امید»، جان گرفته‌اند؛ بنابراین اتوپیا را باید مسئله طرز فکر دانست؛ نوعی واکنش به وضعیت نامطلوب موجود و تمنای رفع همه مشکلات از طریق تخیل بدیل‌های ممکن.
«ادبیات آرمان شهری (اتوپیا): راهنمای کمبریج»، نوشته گروه نویسندگان، ویراسته گریگوری کلایس، ترجمه محمود ایرانی فرد، نشر خوب، ۴۴۳ صفحه، ۴۸۰ هزار تومان.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
